دسترسی عمومی به اطلاعات اختراع در ايران: چرايي و چگونگی
الموضوعات : Innovation and Inventionسید کامران باقری 1 , مریم کبریایی 2 , حمید عزیزی مرادپوری 3
1 - عضو هیات علمی پژوهشگاه صنعت نفت
2 - کارشناس پژوهشگاه صنعت نفت
3 - مشاور مالکیت فکری وزارت دادگستری
الکلمات المفتاحية: اطلاعات اختراع, کارکرد افشا, نظام ثبت اختراع, ایران,
ملخص المقالة :
نظام ثبت اختراع در سطح ملی داراي کارکردها و اهداف گوناگونی است که تشويق افشاي اطلاعات اختراعات ثبت شده برای عموم مردم جامعه از جمله آنهاست. در تمامی کشورهای پيشرو در زمينه علم و فناوری، اطلاعات اختراعات با فاصله زمانی مشخصی از زمان درخواست ثبت، فارغ از اين‌که با ثبت آن موافقت شود يا خير، در اختيار عموم مردم قرار می‌گيرد. بنابراين بايد پرسيد که چرا دسترسی عمومی به اطلاعات نهفته در دل اختراعات ثبت شده در سطح ملی امری مطلوب است؟ جامعه چگونه از اين اطلاعات بهره‌مند می‌شود؟ در اين مقاله چرايي لزوم افشای اختراعات ثبت شده به عنوان يکی از کارکردهای اصلی نظام ثبت اختراع مورد کاوش قرار می‌گيرد. در ادامه چگونگی افشای اختراعات در ايران بر اساس قانون و همچنين در عمل بررسی و تحليل می‌شود. اين مقاله با ارائه نتايج يک پژوهش انجام شده در اين زمينه نشان می‌دهد که اگر چه در طراحی نظام ثبت اختراعات ايران و تدوين قانون مربوطه، تشويق افشای اطلاعات اختراع مورد توجه بوده است اما اين کارکرد مهم در ايران در مقايسه با آنچه که بر پايه استانداردها و معاهدات پذيرفته‌شده بين‌المللی انجام می‌شود تفاوت‌هاي چشمگيري دارد. اين پژوهش بيان می‌دارد که در صورت بهبود ندادن کارکرد افشای اختراعات در ايران، پايه‌های نظام ثبت اختراع ملی همچنان متزلزل مي ماند و اين نظام جايگاه شايسته خود را در راه پيشرفت علم و فناوری کشور پيدا نمی‌کند.