عوامل موثر بر باروری در ایران مبتنی بر داده های شبه پانلی
الموضوعات : فرهنگیمینا اسفندیاری 1 , محسن مهرآرا 2 , آرش هادیزاده 3
1 - دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران
2 - گروه اقتصاد نظری دانشکده تهران
3 - گروه اقتصاد، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
الکلمات المفتاحية: بعد خانوار, نرخ باروری, شبه پنل,
ملخص المقالة :
در این مطالعه سعی شده است، عوامل موثر بر بُعد خانوار شامل شاخصهای اقتصادی و غیراقتصادی؛ سن، میزان درآمد خانوار، تحصیلات سرپرست خانوار، نوع فعالیت خانوار جهت کسب درآمد (شغل سرپرست خانوار) در دو بخش شهری و روستایی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در این راستا از روش داده های شبه پنل برای سال های 1385 تا 1400 استفاده شد. همچنین در این مطالعه به بررسی رابطه U شکل میان بعد خانوار و سن نیز پرداخته شد. نتایج در بخش شهری نشان داد، رابطهU شکل معکوس برقرار است، و همچنین در بخش شهری، اثر میزان تحصیلات بر بُعد خانوار منفی بوده است، این در حالی است که در بخش روستایی سن، مجذور سن و شغل معنیدار هستند و دو متغیر تحصیلات و درآمد هیچ تاثیری بر بعد خانوار ندارد. همچنین یافتههای این تحقیق نشان داد که در بخش روستایی کشور ایران نیز رابطه معکوس U شکل بین بعد خانوار و سن وجود دارد. مقایسه بخش شهری و روستایی نشان میدهد که اثر درآمد و قدر مطلق فعالیت در بخش شهری نسبت به بخش روستایی بیشتر است.
اعزازی، شهلا. (1381). موقعیت زنان در مجلات تخصصی جامعه شناسی. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 1(4)، 86-111.
شیخی، محمد. (1380). برنامه ریزی منطقه ای در ایران (1360-1380)، ضرورت ها، گرایش ها و چالش ها). مدیریت شهری، 2(6)، 0-0.
عباسی شوازی، محمدجلال، و عسکری ندوشن، عباس. (1384). تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران؛ مطالعه موردی استان یزد. نامه علوم اجتماعی، 11(3 (پیاپی 25))، 35-75.
علی دوستی، عزالدین، ادهمی، عبدالرضا، و کاظمی پور، شهلا. (1400). عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر بر نگرش به فرزند آوری: مطالعه موردی زوجین در آستانه ازدواج درشهر کرمانشاه. پایش، 20(4 )، 471-485.
قدرتی، حسین، یاراحمدی، علی، مختاری، مریم، و افراسیابی، حسین. (1390). تحلیل سرمایه اجتماعی و باروری زنان در مناطق شهری سبزوار. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1(4)، 79-94.
گلی، یونس، محمودیانی، سراج الدین، دل انگیزان، سهراب. (1394). تأثیر مشخصههای جمعیّتی و اقتصادی-اجتماعی خانوار بر میزان باروری زنان در ایران. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، 10 (11)، 188-211.
مکوندی، زینب، علیدوستی معصومه، شفاعیان، مرضیه، همتی، فرخنده.(1402)، عوامل مؤثر بر فرزند آوری در مادران تکفرزند و چند فرزند: یک مطالعه مقایسهای. مجله پرستاری و مامایی، ۲۱ (۵) :۳۸۵-۳۹۳
نیازی، محسن، تورنجی پور، فاطمه، نوروزی، میلاد، عسگری کویری، اسماء. (1395). فراتحلیل عوامل اجتماعی مؤثر بر باروری در ایران. برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 7(29)، 69-119.
هزارجریبی، جعفر، عباس پور، علیرضا. (1389). تاثیر عوامل اجتماعی - اقتصادی بر میزان باروری زنان (مطالعه موردی: شهر تبریز). پژوهش اجتماعی، 3(6)، 139-153.
Adelman, S., Charifson, M., Seok, E., Mehta-Lee, S. S., Brubaker, S. G., Liu, M., & Kahn, L. G. (2023). State-specific fertility rate changes across the USA following the first two waves of COVID-19. Human Reproduction, 38(6), 1202-1212.
Ariho, P., & Kabagenyi, A. (2020). Age at first marriage, age at first sex, family size preferences, contraception and change in fertility among women in Uganda: analysis of the 2006–2016 period. BMC women's health, 20, 1-13.
Barro, R. J., & Lee, J. W. (1993). International comparisons of educational attainment. Journal of monetary economics, 32(3), 363-394.
Becker, G. S., Murphy, K. M., & Tamura, R. (1990). Human capital, fertility, and economic growth. Journal of political economy, 98(5, Part 2), S12-S37.
Bernard, J. T., Bolduc, D., & Yameogo, N. D. (2011). A pseudo-panel data model of household electricity demand. Resource and Energy Economics, 33(1), 315-325.
Bernardi, L. & Klarner, A. (2014). Social networks and fertility, journal of population sciences, No. 30: 641-670.
Bongaarts, J. (2006). The causes of stalling fertility transitions. Studies in family planning, 37(1), 1-16.
Bongaarts, J. (2009). Human population growth and the demographic transition. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 364(1532), 2985-2990.
Bora, J. K., Saikia, N., Kebede, E. B., & Lutz, W. (2023). Revisiting the causes of fertility decline in Bangladesh: the relative importance of female education and family planning programs. Asian Population Studies, 19(1), 81-104.
Cavallini, F. (2024). Not the right time for children: Unemployment, fertility, and abortion. Labour Economics, 87, 102492.
Corcoran, M. E., & Courant, P. N. (1987). Sex-role socialization and occupational segregation: An exploratory investigation. Journal of Post Keynesian Economics, 9(3), 330-346.
Cygan-Rehm, K. and Maeder, M. (2013) The Effect of Education on Fertility:Evidence from a Compulsory Schooling Reform; Labor Economics, 25, 35-48.
Despotović, D., Kostić, V., Kostić, A., & Nedić, V. (2022). Fertility and economic growth of selected transition countries. BizInfo (Blace) Journal of Economics, Management and Informatics, 13(2), 29-40.
Dioikitopoulos, E., & Varvarigos, D. (2023). Delay in childbearing and the evolution of fertility rates. Journal of Population Economics, 36(3), 1545-1571.
Doepke, M., Hannusch, A., Kindermann, F., & Tertilt, M. (2023). The economics of fertility: A new era. In Handbook of the Economics of the Family (Vol. 1, No. 1, pp. 151-254). North-Holland.
Fusco, A., & Islam, N. (2020). Household size and poverty. In Inequality, redistribution and mobility (pp. 151-177). Emerald Publishing Limited.
Juodis, A. (2018). Pseudo panel data models with cohort interactive effects. Journal of Business & Economic Statistics, 36(1), 47-61.
Karra, M., Canning, D., & Wilde, J. (2017). The effect of fertility decline on economic growth in Africa: A macrosimulation model. Population and development review, 43, 237-263.
Lacalle-Calderon, M., Perez-Trujillo, M., & Neira, I. (2017). Fertility and economic development: Quantile regression evidence on the inverse J-shaped pattern. European Journal of Population, 33, 1-31.
Łakoma, K., Kukharuk, O., & Śliż, D. (2023). The influence of metabolic factors and diet on fertility. Nutrients, 15(5), 1180.
Leibenstion, H. M. (1975). “The economic theory of fertility declineˮ, Quarterly Journal of Economics, No 89:pp.1-31.
Mcallister, L., Gurven, M., Kaplan, H., & Stieglitz, J. (2012). Why do women have more children than they want? Understanding differences in women's ideal and actual family size in a natural fertility population. American Journal of Human Biology, 24(6), 786-799.
Mondal, R., Aburto, J. M., Sear, R., Tuljapurkar, S. D., Mishra, U. S., & Salguero-Gomez, R. (2024). Human populations with low survival at advanced ages and postponed fertility reduce long-term growth in high inflation environments. bioRxiv, 2024-07.
Odimegwu, C. O., Akinyemi, J. O., Banjo, O. O., Olamijuwon, E., & Amoo, E. O. (2018). Fertility, family size preference and contraceptive use in sub-Saharan Africa: 1990-2014. African journal of reproductive health, 22(4), 44-53.
Pilotto, A., Custodero, C., Maggi, S., Polidori, M. C., Veronese, N., & Ferrucci, L. (2020). A multidimensional approach to frailty in older people. Ageing research reviews, 60, 101047.
Shen, C., & Zhao, X. (2023). How does income inequality affects economic growth at different income levels?. Economic research-Ekonomska istraživanja, 36(1), 864-884.
Stoenchev, N., & Hrischeva, Y. (2023). Study of the impact of housing affordability on the fertility rate in Bulgaria (2014–2021): a regional aspect. Baltic Journal of Real Estate Economics and Construction Management, 11(1), 101-119.
Theou, O., Brothers, T. D., Rockwood, M. R., Haardt, D., Mitnitski, A., & Rockwood, K. (2013). Exploring the relationship between national economic indicators and relative fitness and frailty in middle-aged and older Europeans. Age and ageing, 42(5), 614-619.
Tripathi, S. (2020). Does economic development reduce household size? Evidence from India. Journal of Policy Modeling, 42(5), 982-999.
Verbeek, M. (1996). Pseudo panel data. In The Econometrics of Panel Data: A Handbook of the Theory with Applications (pp. 280-292). Dordrecht: Springer Netherlands.
Zhou, M., & Guo, W. (2021). Comparison of second-child fertility intentions between local and migrant women in urban China: A Blinder–Oaxaca decomposition. Journal of Ethnic and Migration Studies, 47(11), 2417-2438.