رویکرد سیستمی به کیفیت درآموزش عالی درچارچوب نظام نوآوری ملی
الموضوعات :
1 - دانشگاه الزهرا (س) ،تهران
الکلمات المفتاحية: کیفیت در آموزش عالی, نظام نوآوری ملی باز, رویکرد سیستمی در کیفیت,
ملخص المقالة :
در کشورها، نظامی وجود دارد بنام "نظام نوآوری ملی1 " که شبکه‌ای است متشکل از نهاد‌های مختلف که در ارتباط منطقی با یکدیگر، ضمن برقراری جریان اطلاعات و تبادل فی مابین، زمینه و بستر مناسب تولید و توسعه‌ی علم و فناوری را فراهم مي‌سازد. این نظام، زنجیره ارزشی ایده تا محصول و بازار را شکل مي‌دهد و فضای نوآوری و فعالیت‌های نوآورانه را در سرتاسراین زنجیره مهیا مي‌کند. آموزش عالی یکی از اجزاء اصلی و محوری در این شبکه و نظام است. در نتیجه مفاهیم کیفیت در آموزش عالی در چارچوب نظام نوآوری ملی که در هزاره سوم حتی به "نظام نوآوری ملی باز2 " نیز تبدیل شده است، قابل بررسی و تحلیل مي‌باشد. درواقع با رویکرد سیستمی، کیفیت در آموزش عالی از طرفی تأثیر پذیر از "نظام نوآوری ملی باز" است و از سوی دیگر تأثیر گذار بر آن نیز خواهد بود. بنابراین کیفیت در آموزش عالی مقوله‌ای است چند بعدی که مستلزم برنامه کیفیت و مدیریت برآن است. این مقاله قصد دارد ضمن بیان جایگاه آموزش عالی در نظام نوآوری ملی و تاکید برتحول ایجاد شده در ماموریت دانشگاه‌ها، نقش مدیریت تکنولوژی را نیز در بحث کیفیت با نگاه سیستمی منعکس سازد. سپس باتشریح دیدگاه‌ها و مدل‌ها در خصوص کیفیت در آموزش عالی، تعریف کیفیت را با توجه به جایگاه و ماموریت جدید آموزش عالی، بهمراه مدل مفهومی پیشنهادی ارائه نماید. بدیهی است کیفیت مفهومی است که باید بصورت جریان و فرهنگ نه صرفا ابزاری، در محیط‌های آموزش عالی نگریسته شود تا زمینه‌های نهادینه شدن آن فراهم آید. دراین ارتباط ضروری است که برنامه کیفیت کوتاه مدت و بلند مدت بطورهماهنگ و موازی در چارچوب نظام نوآوری حاکم بر آموزش عالی تدوین، برنامه‌ریزی و اجرا شود.
1. بازرگان، عباس، ارزشیابی آموزشی، انتشارات سمت، 1383.
2. باقری¬نژاد، جعفر، نوآوری تکنولوژیک در صنایع کشورهای در حال رشد، انگلستان- دانشگاه برادفورد، 1997.
3. توفیقی¬داریان، جعفر، ضرورت ارتقای کیفیت در آموزش عالی، نشریه صنعت و دانشگاه، سال دوم شماره 5 و 6، پاییز و زمستان 1388.
4. کافمن، راجر و هرمن جری، برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزشی (بازاندیشی، بازسازی ساختارها، بازآفرینی)، ترجمه مشایخ فریده و بازرگان عباس ، انتشارات مدرسه، 1374.
5. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، استاندارد ایزو 8402 (مدیریت کیفیت و تضمین کیفیت، اصطلاحات و تعاریف)، چاپ اول، 1374 .
6. Barnard, J. “ Using total quality principles in business courses: The effect on student evaluations”. Business Communication Quarterly , 62 (2), p 61-73, 1999.
7. Batool, Z. and Qureshi, “Quality assurance Manual for higher education in Pakistan”.higher education commission Islamabad, Pakistan, 2005.
8. Chesbrough , Henry, W. “Open Innovation: The New Imperative for Creating and Profiting from Technology”. HBS Press, Boston, Mass, 2003.
9. Chua, C. “ Perception of Quality in Higher Education”. Proceedings of the Australian Universities Quality Forum, 2004.
10. 10.Dias,A. “ Higher Education: Vision and Action for the coming century”. Prospects, 28 (3): pp 367-375, 1998.
11. 11.Etzkowitz, “ the Second Academic Revolution and the Rise of Entrepreneurial Science”. IEEE Technology and Society, 22(2), pp 18-29, H. 2001.
12. Etzkowitz, H. & L., Leydesdorff, “The dynamics of innovation: from National Systems and ‘‘Mode 2’’ to a Triple Helix of university–industry–government relations”. Research Policy, vol 29, pp 109–123, 2000.
13. Etzkowitz, Henry and Loet Leydesdorff (eds.), “Universities in the Global Economy: A Triple Helix of University-Industry-Government Relations”. London: Cassell Academic, 1997.
14. Freeman, C. “Japan: a new national system of innovation”, in G. Dosi, et al. (Eds), technical Change and Economic Theory. Pinter: London, pp. 38-66, 1988.
15. Garvin, D. A.“ Competing on eight dimensions of quality”. Harvard Business Review, 65 (6), pp 101- 109, 1987.
16. Gibbons, M., C. ,Limoges, H. , Nowotny, S. Schwartzman, P., Scott, & M. Trow. The new production of knowledge: the dynamics of science and research in contemporary societies. London: Sage, 1994.
17. Kanji, G. K. and Tambi, A. M., “ Total quality Management in UK higher education institutions”. Total quality Management, 10 (1), pp 129-153, 1999.
18. Klofsten, M. et al “ Study of Triple Helix Development in Sweden”. Journal of Technology Transfer 24 (2/3), 1999.
19. Koch, J. V. and Fisher, J. L “ Higher Education and Total Quality Management. Total Quality Management, 9 (8), pp 659-668, 1998.
20. Kuhlman, S. “Technolpolis” in A. Erik, “Can we Measure the Socio-economic effects of Basic Science?”. Academy of Finland Seminar, 2001.
21. Leydesdorff, L. and Gouping, Z. “University-industry-government relations in China”. Industry and Higher Education, 15(3), pp 179-182, 2001.
22. Lundvall, B-A. “National Systems of Innovation : Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning”. Pinter: London, 1992.
23. .Madu, C. N and Kuei, Chu-hua “ Dimensions of quality teaching in higher education institutions”. Total quality Management , 4 (3), pp 325-338, 1993.
24. Mansfield, E. “Academic research and industrial innovation”. Research Policy, 20(1), pp 1-12. Technology Licensing Offices, 1991.
25. Martin, B. and Etzkowitz, H. The origin and evolution of the university species. Journal for Science and Technology Studies 13(3/4): 9–34, 2000.
26. Murad, A. and R. K., Shastri “Implementation of Total Quality Management in Higher Education”. Asian Journal of Business Management 2(1), pp9-16, 2010.
27. National Agency for higher education, “The national quality Audit of higher education in Sweden ”.Department of Evaluation and quality Audit, 1996.
28. Nelson, R.R. “ National Systems of Innovation”. A comparative Analysis. Oxford University Press: Oxford, 1993.
29. Niosi, Jorge, “ National Systems of Innovations are “X-efficient”(and X-effective)Why some are slow learners?”. Research Policy 31 , pp 291–302, 2002 .
30. Niosi, J., Saviotti, P., Bellon, B., and Crow, M., “ National systems of innovation: In search of a workable concept”. Technology in Society, Vol. 15, 1993.
31. OECD “ Measuring the quality of Schools”. Paris, OECD, 1995.
32. OECD “Higher education for a changing world”. OECD Observer, NO. 255, 2006.
A New Economy? The Changing Role of Innovation and Information Technology in growth. OECD publishing.
33. Osseo-Asare E. A and D. Longbottom “The need for education and training in the use of the EFQM model for quality management in UK higher education institutions”. Quality assurance education 10(1), pp 26-36, 2002.
34. Parasuraman, A., Zeithaml, V. A., and Berry, L., L., “A conceptual model of service quality and its implications for future research. Journal of Marketing, 49, pp 41-50, 1985.
35. Parasuraman, A., Zeithaml, V. A., & Berry, L., L. “SERVQUAL: a multiple-item scale for measuring consumer perceptions of service quality”. Journal of Retailing , 64 (1) , pp 12-37, 1988.
36. Pile, M. and I., Teixeira “ The importance of quality assessment in higher education institutions”, 1997. http://gep.ist.utl.pt/files/artigos/The_Importance_Quality_Assessment.PDF
37. UNESCO “ Making basic choices for external quality assurance systems”, 2010.
38. Vroeijenstijn, A.I. “Improvement and Accountability ”.London :Jessica Kingsley publishers, 1995.